ZOR OLAN

“hepimizin isteği, görebilen kişiler olabilmektir. ve bizi ancak o sözünü ettiğim gizli acı, deneyimlerin karşısında, özellikle de gerçeğin karşısında duyarlı kılar. bu konuma girdiğimizde, acının üretkenliğe dönüştüğü o uyanıklık konumuna geldiğimizde, çok yalın ve doğru olarak şöyle deriz: gözlerim açıldı. bunu bir şeyi veya olayı dışa dönük yönüyle algıladığımızdan değil, fakat göremeyeceğimiz şeyi kavradığımız için söyleriz. işte sanat bunu, yani bu anlamda gözlerimizin açılmasını sağlayabilmelidir.

üstünde yaşadığımız bu kararmakta, dilsizleşmekte ve çılgınlığın önünde geriye çekilmekte olan yıldızda, yüreklerdeki ülkeler boşaltılırken, onca düşünce ve duyguya veda edilirken, insanoğlunun sesi bir kez daha yankılandığında, bizler için yankılandığında, bunun insanoğlunun sesi olduğunun bilincine varamayacak biri düşünülebilir mi?”*

“malina”yı, o ölümsüz eseri bize armağan eden, görünenin altında yatana kulak veren, yabancılaşmanın hüküm sürdüğü bir dünyada “insan”a sözcülük eden, insanın varoluş koşulu saydığı dil ile ölümüne boğuşup hesaplaşan büyük bir yazarın, bachmann’ın sözleri bunlar. bugünlerde tekrar tekrar okumam gerek malina’yı. yıllar sonra yeniden. sonra bir daha. sonra bir daha. “bu sözde uygar dünyada” birbirlerini ağır ağır öldürmekte olan insanlar arasında, onlardan herhangi biri olduğunu hissettiğinde, belki bir silkinme, bir uyanıştır bu romanı okumak. tekrar tekrar okumak. iki insan arasında başlayan faşizme inat, senin ve onun “insan” olduğunu, bu ruhsuzlaşma batağının kıyısında balçıktan kurtulma çırpınışları arasında kendine hatırlatmadır. büyük edebiyat eserleri böyledir işte, şişede durdukları gibi durmazlar.

burada bir soluk alıp, nicedir unutulmuş bir şaire kulak verdim. kolilenmemiş kitaplarım arasında göz kırpıverdi bana muzip adaşım, metin eloğlu ağabeyim:

camı kırmak çok kolay
göğü hep göğertmek
unu hiç acıtmamak
çölü tez çimlemek
er’i dişilemek
piçi babalamak
sonu ilklemek hemen

zor olanı sen**

hadi şimdi de gramofona bir taşplak koyup dinleyelim. zehir gibi acı bir kahve eşliğinde:

sil yaşlı gözlerini miniğim
nasıl açıklasam içindeki korkuyu sana
bu boktan dünyaya doğduğun için
insanın insanı sebepsizce katlettiği

bak bir hele neye döndük ne yapıyoruz
yokettiğimiz herşeyi yeniden yap sen
çocuklar ağladığında anlat denediğimizi
şarkılarında onların yeni bir dünya doğacak

(…)***

sıra aynur doğan’a gelsin sonra. içimiz yunsun yıkansın, yatağını bulup aksın içimizden munzur.

(*) ingeborg bachmann, “bu tufandan sonra”, haz/çev: ahmet cemal, metis yayınları, 1990.
(**) asım bezirci, “metin eloğlu”, güney yayınları, 1971.
(***) müzik, sırasıyla: white lion, “when the children cry”, pride;
aynur, “yaranmaz aşık”, rewend;
aynur, “nomad”, rewend.